سندرم روده نشت کننده

سندرم روده‌‌ نشت‌کننده یا Leaky Gut Syndrome (LGS) 

ارتباط دوطرفه بین سیستم عصبی مرکزی و میکروب‌های روده که بعنوان «محور مغز-روده» شناخته می‌شود، در سال‌های اخیر، بسیار مورد توجّه قرار گرفته‌است. این موضوع حاکی از وجود ارتباط میان مغز و روده -به علّت منشأ مشترک جنین‌شناختی این دو عضو- می‌باشد.

در دوران جنینی، فلور میکروبی از طریق جفت و مایع آمنیوتیک در بدن منتشر می‌شود. استرس مادر در دوران بارداری منجر به کاهش فلور میکروبی جنین خواهد شد. همچنین نتایج برخی از مطالعات حاکی از تأثیر نحوه‌ی زایمان (طبیعی یا سزارین) بر فلور میکروبی روده‌ی نوزاد است.

پس از تولد، نحوه‌ی تغذیه‌ی نوزاد در شکل‌گیری فلور میکروبی روده‌ی در حال رشد نوزاد نقش دارد. مطالعات نشان داده‌اند که تغذیه با شیر مادر، با میزان IgA و همچنین تعداد ارگانیسم‌های موجود در روده (نظیر بیفیدوباکتریوم که بخش مهمی از فلور میکروبی نوزاد است و همراه با گونه‌های لاکتوباسیلوس، در تولید گاما آمینو بوتیریک اسید [GABA] نقش دارد)، ارتباط مستقیم دارد.

فلور میکروبی روده به تقویت سیستم ایمنی، حفظ ثبات در عملکرد روده، تولید اسیدهای‌آمینه و ویتامین‌ها کمک می‌کند.

ارتباط میان فلور میکروبی روده و رژیم غذایی انسان در تمام طول زندگی ادامه داشته و از عوامل مختلفی تأثیر می‌پذیرد. تغییرات رژیم غذایی می‌تواند تأثیر قابل‌توجّهی بر ترکیب باکتری‌های روده داشته باشند. زمینه‌ی ژنتیکی، جنسیت، سلامت روحی و روانی فرد و مختصات جغرافیایی محل زندگی از دیگر عوامل تأثیرگذار محسوب می‌شوند.

بر اساس نظریه‌ی “محور مغز-روده”، عملکرد طبیعی سیستم عصبی مرکزی (CNS) با عملکرد روده‌ی سالم مرتبط است؛ هورمون‌ها، انتقال‌دهنده‌های عصبی و فاکتورهای ایمنی آزاد شده از روده، بصورت مستقیم یا از طریق نورون‌های سیستم عصبیِ خودمختار (اتونوم)، سیگنال‌هایی را به مغز ارسال می‌کنند. تا زمانی که فلور میکروبی در حالت بالانس باشد، بدن انسان عملکردی طبیعی خواهد داشت. اما هنگامی‌که تغییر در رژیم غذایی، استرس و مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها فیزیولوژی فلور میکروبی را دستخوش تغییر ‌کند، عملکرد بخش‌های مختلف بدن نیز از حالت تعادل خارج می‌شود.

فقدان تعادل در فلور میکروبی روده، منجر به افزایش نفوذپذیری روده و نَشت موادی از جمله متابولیت‌های باکتری‌ها از لایه‌ی زیر مخاط به داخل گردش خون می‌شود؛ پدیده‌ای که تحت عنوان سندرم روده‌‌ نشت‌کننده یا Leaky Gut Syndrome (LGS) شناخته می‌شود.

بر هم خوردن تعادل فلور میکروبی روده و سندرم روده‌ نشت کننده که متعاقب آن اتفاق می‌افتد، نه‌تنها با بیماری‌های گوارشی ارتباط دارد، بلکه می‌تواند منجر به اختلالاتی همچون اضطراب و افسردگی نیز بشود؛ بدین صورت که ترشّح و نشت فلور میکروبی از روده، منجر به تغییر سطح سایتوکاین‌ها و انتقال‌دهنده‌های عصبی مؤثر بر مغز (از جمله سروتونین و دوپامین) می‌شود که همین امر می‌تواند به اختلالات اضطرابی و افسردگی بیانجامد.

بنابراین نیاز است که این تعادل مجدداً برقرار شده تا بیماری برطرف شود.

فراورده‌های پروبیوتیک که‌ قادر به برقرار کردن تعادل میکروبی طبیعی در بدن هستند، می‌توانند نقش مؤثری در پیشگیری و درمان اضطراب و افسردگی داشته‌باشند. بدین صورت که استفاده از پروبیوتیک‌ها در تنظیم فلور میکروبی بدن (از جمله روده) مؤثر است و سبب کاهش عوارض سندرم روده‌ نشت کننده می‌شود که به تبع آن اختلالات افسردگی و اضطراب نیز کاهش می‌یابد.

***راهکارهای درمانی برای سندرم روده‌ نشت کننده عبارتند از:

• استفاده از مکمل‌های تجویز شده توسّط پزشک
• استفاده از فراورده‌های پروبیوتیک و همچنین غذاهای تخمیر شده
• کاهش مصرف نوشیدنی‌های الکلی، قند و شکر، گلوتن، لبنیات و مواد غذایی التهاب‌زا مانند سوسیس و کالباس، نوشابه‌های حاوی قند و غذاهای سرخ شده
• درمان عفونت‌هایی از جمله آلودگی به هلیکوباکتر پیلوری
• کاهش سطح استرس

منبع:

[۱] Megan Clapp, Nadia Aurora, Lindsey Herrera. Gut microbiota’s effect on mental health: The gut-brain axis. Clinics and Practice. 2017; 7(4): 987.

روش دیگری نیز برای بهبود و پیشگیری از رودۀ نشت کننده وجود دارد و آن، استفاده از طب سوزنی و لیزر آکوپانکچر است که می تواند حرکات روده را تنظیم و با کاهش استرس و اضطراب، مانع از بروز این مشکل یا کمک به درمان آن شود.